‘Is de wereld op te delen in vrienden en vijanden’ is de vraag in de Maand van de Geschiedenis, oktober 2014. ‘Of zijn het twee kanten van dezelfde medaille?’ Missionarissen verbeterden de levensomstandigheden maar vernietigden ook cultuur en tradities. Afstanden kunnen gemakkelijk worden overbrugd tegenwoordig en moeder aarde geeft al haar schatten prijs. Zijn die ontwikkelingen een vloek of een zegen?
De Maand van de Geschiedenis roept ons in 2015 op om na te denken hoe we omgaan met vriend en vijand, vloek en zegen, vroeger en nu. ‘Nee’ zeggen wij indianen, ‘het is eeuwig. Op het moment waar je geboren bent en het moment dat je teruggeroepen wordt heb je vriend en vijand. Dat is eeuwig. Van tijd tot tijd moet je daaraan denken,’ en dat deden we. Jullie gaan schrijven maar de indianen zeggen ‘dat is verloren tijd, zo voel je het niet, je merkt het niet, het kietelt je niet.’ Wij zeggen, ‘kom bij elkaar in de grote hut, met vrouwen en kinderen en we gaan zien hoe we vriendschap en vijandschap samen kunnen beleven.’ Zie daar de betrokkenheid dat men heengaat in alle vrolijkheid. Maar pas op, mijn moeder zei ‘huh, die Kapitein – ons dorpshoofd – praat wel mooi maar als je bij hem op bezoek gaat zegt hij ‘je moet me eerst komen helpen op mijn kostgrondje.’’
Vijandschap kan ook betekenen zoeken naar de waarheid om hierover van mening te verschillen. Dat geeft je ziel de rust dat je erover kan praten. ‘Ai’ zegt mijn vader als hij terugkomt van buurman Draaibas. ‘Ai’ Draaibas wil me leren om een boot te bouwen.’ Mijn vader kon dat niet zo goed. Maar hij was niet hoogmoedig, als andere Artisten. Hij zei ‘moeder, ik ga een beetje kuieren.’ ‘Naar wie?’ ‘ Ik ga kuieren naar Johannes Draaibas. We tak i tori.’ ‘ En hij kwam terug, we zaten allemaal in de hangmat, het vuurtje was bijna uit. ‘Ja moeder, we tak i tori.’ Eerst dacht hij dat Johan geweldig was met zijn botenmakerij. Maar hij ging toch naar hem toe, niet in de zin dat hij Draaibas ging onthoofden maar omdat die het verhaal van de boot niet duidelijk genoeg had verteld. ‘Nadat we gesproken hadden is er rust gekomen.’
Want bij het bouwen van een boot komt veel te kijken. Welke afmeting is goed voor jagen en vissen, en welke afmeting moet de boot hebben om Paramaribo te pagaaien, en welke afmeting om pijlgras in Groningen te gaan ruilen. Je had bij de indianen ook vrachtboten. Maar ook leisure korjalen. De manier hoe we dat zien kan aanleiding geven om het Westen een beetje wakker te schudden. Laten ze wakker worden. Laten we ze kietelen.